Hoofd-hals (chirurgische) oncologie

Hoofd-hals (chirurgische) oncologie

Hoofd-halsoncologie richt zich op de diagnostiek, behandeling en nazorg van patiënten met kanker in het hoofd-halsgebied. Het hoofd-halsgebied omvat alle lichaamsdelen boven de sleutelbeenderen, behalve de hersenen, de ogen, de schildklier en de wervelkolom.

Kanker in het hoofd-halsgebieduitklapper, klik om te openen

Wat is hoofd-halskanker?

In het hoofd-halsgebied kunnen goedaardige en kwaadaardige tumoren voorkomen. Goedaardige tumoren geven meestal lokale klachten (bijvoorbeeld een zwelling) en zaaien niet uit.
Kwaadaardig is een andere benaming voor kanker. Kenmerken van kwaadaardige tumoren zijn de (vaak snelle) groei, doorgroei van tumorcellen in de omgeving en het verspreiden van tumorcellen naar andere organen en weefsels. In het hoofd-halsgebied gaan de meeste kwaadaardige tumoren uit van het slijmvlies of van de huid: het plaveiselcelcarcinoom. Er kunnen ook andere soorten kanker voorkomen. De locatie van de tumor is van groot belang voor de klachten, het stellen van de diagnose en de behandeling van een tumor. De verschillende soorten staan hieronder vermeld. Als u hier meer over wilt weten, kunt u op de onderwerpen klikken.

Zorg en behandeling van hoofd-halstumoren

In deze folder bevindt zich extra informatie door middel van een video. Scan de bovenste QR-code met uw telefoon om deze video te bekijken. Of bekijk de video via:

Hoe vaak komt het voor?

In Nederland krijgen elk jaar ongeveer 3000 mensen te horen dat ze kanker hebben in het hoofd-halsgebied. Dit is 4 á 5% van het totale aantal mensen die jaarlijks de diagnose kanker krijgen.

Risicofactoren

Roken en drinken

Eén van de bekendste risicofactoren voor het ontwikkelen van hoofd-hals kanker is roken. De combinatie van roken met alcohol verhoogd dit risico nog meer. Indien er bij u kanker is vastgesteld is het advies om te stoppen met roken. We weten dat patiënten die niet stoppen met roken een kleinere kans hebben dat de tumor helemaal verdwijnt na behandeling en er is een grotere kans dat de tumor nadien terugkomt. Ook is het voor uw algehele gestel beter om te stoppen met roken, bijvoorbeeld als u een grote operatie moet ondergaan. Het is moeilijk om te stoppen met roken. Er zijn veel middelen die het stoppen kunnen ondersteunen. Een goede website voor meer informatie hierover is: Stoppen met roken | Thuisarts.nl

Human papilloma virus (HPV)

De laatste jaren zien we vaker keelholte tumoren bij mensen die niet gerookt hebben. Deze tumoren kunnen worden veroorzaakt door het humaan papilloma virus (HPV). Dit virus is bekend van baarmoederhals kanker (het cervix carcinoom) bij vrouwen. Het HPV virus wordt bij seksueel actieve personen overgedragen. De meeste volwassenen hebben een keer dit virus opgepikt. De meest mensen klaren dit virus door hun immuunsysteem. Bij een aantal mensen kan het virus zich in het slijmvlies van de keelholte nestelen om daar na 10-15 jaar een tumor te vormen.

Behandeling in gespecialiseerde ziekenhuizen

Het hoofd-halsgebied is door de anatomie en de vele functies een ingewikkeld gebied. De diagnostiek en behandeling is complex. Kennis en ervaring is belangrijk om een goede kwaliteit van zorg te bieden. In Nederland is daarom afgesproken dat behandeling van kanker in het hoofd-halsgebied gebeurt in gespecialiseerde centra. Het UMC Utrecht is één van die centra. Jaarlijks komen hier meer dan 500 patiënten voor het eerst in behandeling voor hoofd-halskanker.

Wie behandelt patiënten met hoofd-halskanker?

De hoofd-hals oncologische werkgroep is verantwoordelijk voor de zorg. De werkgroep is multidisciplinair: alle specialismen die bij de zorg betrokken zijn, nemen deel aan de werkgroep. Leden zijn hoofd-hals chirurgen die gespecialiseerd zijn in behandeling van kanker (Keel-, Neus-, en Oor-artsen, KNO-artsen) en Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgen, MKA-artsen). Daarnaast zijn ook radiotherapeut, medisch oncoloog, radioloog, een patholoog-anatoom en nucleair geneeskundige lid van de werkgroep.

Naast de medisch specialisten zijn ook veel andere disciplines betrokken: (oncologie)verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten, diëtist, logopedist, fysiotherapeut, mondhygiëniste, maatschappelijk werker en geestelijke verzorger.

Onderzoek & diagnoseuitklapper, klik om te openen

Om te onderzoeken of er sprake is van een tumor kunnen de volgende onderzoeken worden gedaan. U vindt nadere uitleg in de informatiebalk onder deze lijst.

• Biopsie
• Onderzoek onder narcose (kijkoperatie)
• CT-scan
• PET-scan
• MRI
• Echo van de hals met punctie
• Longfoto (X-thorax) of longscan (CT-thorax)
• Orthopantomogram (OPG) 
• Conebeam CT (CbCT)
• Gebitscontrole door ZTD
• Bloedonderzoek

Ziektebeelden en behandelinguitklapper, klik om te openen

Het hoofd-halsoncologisch team behandelt tumoren in:

• Mondholte (incl. bottumoren kaak)
• Oropharynx (mond-keelholte)
• Hypopharynx (onderste keelholte)
• Larynx (strottenhoofd)
• Neusholte/neusbijholten
• Nasopharynx (neus-keelholte)
• Oorkanker (gehoorgangcarcinoom)
• Speekselklieren (goedaardig en kwaadaardig)
• Lymfeklier-uitzaaiingen

Zorgpadenuitklapper, klik om te openen

In het UMC Utrecht heeft de hoofd-halsoncologie de volgende zorgpaden:

• Zorgpad tumoren van de mondholte
• Zorgpad tumoren van de farynx
• Zorgpad tumoren van de larynx
• Zorgpad tumoren van de neus en neusbijholten

Polikliniekenuitklapper, klik om te openen

In het UMC Utrecht heeft de Hoofd-halsoncologie meerdere poliklinieken:

• KNO (niet-oncologische keel-, neus- oorgeneeskunde)
• MKA (niet-oncologische Mond-, kaak- en aangezichtsgeneeskunde)
• Radiotherapie
• Medische oncologie

Verpleegafdelingenuitklapper, klik om te openen

Opname in verband met de behandeling van hoofd-halskanker kan op verschillende afdelingen plaatvinden. Waar u wordt opgenomen hangt af van de behandeling die u op dat moment krijgt.

Opname in verband met operatie of bijwerkingen van de bestraling:

• Hoofd-hals (chirurgische) oncologie (D5 oost)
   

Behandeling met  chemotherapie of immunotherapie:

• Medische Oncologie (B2 west)

Zorgverlenersuitklapper, klik om te openen

Onze specialisten zijn verenigd in de 'Hoofd-halschirurgische oncologie’ werkgroep, die wekelijks vergadert en daarna advies uitbrengt aan de patiënt en zijn/haar familie. Naast hoofdhals-chirurgen, radiotherapeuten en internist-oncologen zijn er regelmatig andere specialisten betrokken: algemene chirurgen, radiologen, nucleair geneeskundigen, neurochirurgen, oogartsen, pathologen, logopedisten, diëtisten en oncologisch verpleegkundigen.

Op de polikliniek zijn verschillende medewerkers werkzaam, zoals medisch specialisten, artsen in opleiding tot specialist (AIOS), co-assistenten, verpleegkundig specialisten, medewerkers Medische Assistentie Ambulante Zorgverlening (MAAZ), tandartsassistenten en doktersassistenten.

Bree, R. de (Remco)

KNO-arts, Hoofd-hals Oncologisch Chirurg, afdelingshoofd HHCO

Braunius, W.W.

KNO-arts, Hoofd-hals Oncologisch Chirurg

Janssen, L.M. (Luuk)

KNO-arts, Hoofd-hals oncologisch chirurg

Rijken, J.A.

KNO-arts, Hoofd-hals oncologisch chirurg

Tijink, B.M.

KNO-arts, Hoofd-hals oncologisch chirurg

Cann, E.M. Van (Ellen)

Kaakchirurg, Hoofd-hals oncologisch chirurg

Dieleman, F.J.

Kaakchirurg, Hoofd-hals oncologisch chirurg

van Es, R.J.J.

Mond-, kaak- en aangezichtschirurg, Hoofd-hals oncologisch chirurg

Hoeben, B.A.W. (Bianca)

Radiotherapeut oncoloog

Ridder, M. de

Radiotherapeut, oncoloog

Smid, E.J.

Radiotherapeut-oncoloog

Devriese, L.A.

Internist-oncoloog

Stroes-Bogerd, M.A.

Verpleegkundig specialist

Klomp, F.W.J. (José)

Verpleegkundig specialist

Westerink-van den Brink MANP, C.F.M. (Chantal)

Verpleegkundig specialist

Wetenschappelijk onderzoekuitklapper, klik om te openen

De afdeling Hoofd-Hals Chirurgische Oncologie voert intensief wetenschappelijk onderzoek uit. Sommige onderzoeken maken deel uit van grote internationale studies, andere zijn kleinschalig en beperkt tot een enkele afdeling of patiëntencategorie.
Als patiënt kunt u in aanraking komen met wetenschappelijk onderzoek. Vanzelfsprekend wordt u altijd eerst om toestemming gevraagd om deel te nemen aan een wetenschappelijk onderzoek.

Overzicht van lopende studies:

• PECTORALIS-studie
• PRIMO-studie
• iNODE studie
• TRUST-studie
• CONSENT-studie
• MAGNETICS-studie
• CISLOW studie

Opleiding,onderwijs en symposiauitklapper, klik om te openen

De afdeling Hoofd-Hals Chirurgische Oncologie levert een bijdrage aan de opleiding van studenten. Co-assistenten lopen stage op de afdeling. Ook leidt de afdeling KNO-artsen, Kaakchirurgen en Hoofd-Halschirurgen op.
Op de verpleegafdeling werken naast gediplomeerde (oncologie) verpleegkundigen ook studenten verpleegkunde.
Bij- en nascholing van medewerkers heeft een hoge prioriteit.

Hands-on introductory course to head and neck surgeryuitklapper, klik om te openen

From June 19th till June 21th 2025 the 12th hands-on introductory course to Head & Neck Surgery will be held in the UMC Utrecht Cancer Center.

Course details and registration

Samenwerkingsverbandenuitklapper, klik om te openen

De afdeling Hoofd-Hals Chirurgische Oncologie heeft een intensief samenwerkingsverband met het Medisch Spectrum Twente in Enschede en met de Radiotherapiegroep Deventer (voormalig RISO).
De afdeling is actief binnen de Nederlandse Werkgroep Hoofd-Hals Tumoren (NWHHT).

Contactuitklapper, klik om te openen

Met vragen over het specialisme Hoofd-Hals Chirurgische Oncologie, kunt u contact opnemen met:
hoofdhalsoncologie@umcutrecht.nl

of telefonisch met:

• Poli Keel-, Neus-, Oorheelkunde 088-7558890
• Poli Mond-, Kaak- en Aangezichtschirurgie/Bijzondere Tandheelkunde 088-7557762
• Polikliniek Radiotherapie 088-7558800

Verwijzend artsen kunnen contact opnemen via 06 5523 4310

De afdeling is bereikbaar van 09.00 - 17.00 uur